VI Kongres Ciepłownictwa, który odbył się w Nałęczowie, zgromadził szerokie grono ekspertów, przedstawicieli przedsiębiorstw branżowych, administracji publicznej, firm energetycznych oraz mediów. Wydarzenie to stało się platformą do dyskusji na temat wyzwań, kierunków i możliwości transformacji sektora ciepłowniczego w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem integracji z systemem elektroenergetycznym.
Oficjalne otwarcie i powitanie gości
Wśród gości honorowych znaleźli się m.in. prof. Marta Postuła – pierwsza wiceprezes Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK), Józef Matysiak – zastępca prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), Renata Mroczyk – wiceprezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE), przedstawiciele Ministerstwa Aktywów Państwowych i Ministerstwa Przemysłu oraz liderzy największych spółek energetycznych.
Marcin Laskowski, wiceprezes zarządu PGE Polskiej Grupy Energetycznej i wiceprezes zarządu Polskiego Towarzystwa Energetyki Cieplnej (PTEC), oficjalnie otworzył kongres, podkreślając, że obecna edycja odbywa się w nowej lokalizacji – w Nałęczowie, co symbolizuje zmiany i nowe wyzwania w sektorze. Zwrócił uwagę na bezprecedensowe wyzwania związane z transformacją energetyczną, implementacją pakietu Fit for 55 oraz nadchodzącą polityką dla ciepłownictwa w Unii Europejskiej, która zostanie ogłoszona w pierwszym kwartale 2026 roku.
W trakcie Kongresu zaplanowano trzy panele dyskusyjne:
- Jak dekarbonizować ciepłownictwo systemowe w Polsce? Inwestycje, finansowanie, wyzwania?
- Kierunki transformacji systemów ciepłowniczych – sector coupling, technologie i innowacje
- Otoczenie regulacyjne a realizacja inwestycji – wyzwania i rozwiązania
Wyróżnienie „Przyjaciel Ciepłownictwa 2025” dla Banku Gospodarstwa Krajowego
Podczas Kongresu po raz szósty wręczono wyróżnienie „Przyjaciel Ciepłownictwa”, które w tym roku otrzymał Bank Gospodarstwa Krajowego. Doceniono jego strategiczne zaangażowanie w proces transformacji energetycznej, w tym rozwój nowoczesnego i zrównoważonego ciepłownictwa. BGK finansuje inwestycje zarówno ze środków europejskich, jak i własnych, umożliwiając realizację projektów modernizacyjnych i rozwój OZE.
Prof. Marta Postuła, odbierając nagrodę, podkreśliła wieloletnie doświadczenia banku we wspieraniu procesu transformacji energetycznej, wyrażając jednocześnie gotowość do dalszego finansowania projektów realizowanych przez przedsiębiorstwa sektora ciepłowniczego.
Prezentacja Raportu PTEC
Monika Gruźlewska (PTEC) i Maciej Żyrkowski (PGE Energia Ciepła) zaprezentowali raport „Integracja sektora ciepłowniczego i elektroenergetycznego, czyli jak wykorzystać transformację ciepłownictwa systemowego do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw ciepła i stabilizacji pracy systemu elektroenergetycznego”.
Raport stanowi analizę potencjału współpracy systemów ciepłowniczego i elektroenergetycznego w warunkach rynkowych roku 2024 i początku 2025. Eksperci dokonali oceny różnych wariantów technologicznych elektrociepłowni: tradycyjnej węglowej, hybrydowej z kogeneracją gazową i wykorzystującej technologię Power to Heat, oraz wariantu bez kogeneracji, w kontekście współpracy ciepłownictwa z elektroenergetyką. Wskazali na kluczową rolę magazynów ciepła w zwiększaniu elastyczności systemu. W raporcie przedstawiono również rekomendacje regulacyjne, ułatwiające dekarbonizację i rozwój nowych technologii.
I panel | Jak dekarbonizować ciepłownictwo systemowe w Polsce? Inwestycje, finansowanie, wyzwania?
W panelu udział wzięli przedstawiciele Urzędu Regulacji Energetyki, Banku Gospodarstwa Krajowego, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, COGEN Europe oraz największych spółek ciepłowniczych (ORLEN Termika, Veolia, Fortum, PGE Polska Grupa Energetyczna, Tauron Ciepło).
Renata Mroczek – wiceprezes Urzędu Regulacji Energetyki podkreśliła, że specyfika ciepłownictwa wymaga indywidualnego podejścia do transformacji, uwzględniającego rozdrobnienie i regionalne różnice. Regulator stawia na współpracę i wsparcie sektora, a wśród wyzwań wskazuje m.in. na konieczność elektryfikacji i integracji z systemem elektroenergetycznym.
Prof. Marta Postuła – pierwsza wiceprezes zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego wskazała, że bank pełni rolę kluczowego partnera finansowego procesu transformacji, oferując instrumenty łączące dotacje i pożyczki. Podkreśliła potrzebę stabilności regulacyjnej i bankowalności projektów, aby umożliwić realizację inwestycji o wartości nawet 500 mld zł do 2050 roku. BGK wspiera zarówno lokalne samorządy, jak i duże grupy energetyczne.
Józef Matysiak – zastępca prezesa zarządu w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zwrócił uwagę, że NFOŚiGW realizuje programy wsparcia kogeneracji, OZE, geotermii oraz magazynów energii, dysponując miliardowymi środkami na dotacje i instrumenty zwrotne. Podkreślił znaczenie efektywności energetycznej i różnorodności programów dostosowanych do specyfiki sektora.
Hans Korteweg – dyrektor zarządzający, COGEN Europe zaznaczył, że na poziomie unijnym kogeneracja jest uznawana za kluczowy element dekarbonizacji ciepłownictwa, z rosnącym udziałem odnawialnych i niskoemisyjnych paliw. Wskazał na potrzebę uproszczenia procedur wsparcia i wyrównania opodatkowania między kogeneracją a innymi źródłami energii.
Marcin Laskowski – wiceprezes zarządu PGE Polskiej Grupy Energetycznej S.A. podkreślił rolę kogeneracji jako elastycznego i ekonomicznego elementu systemu. Wskazał ponadto na konieczność modernizacji sieci i inwestycji w OZE oraz potrzebę zmian regulacyjnych, zwłaszcza w zakresie kwalifikacji ciepła pochodzącego z energii elektrycznej jako zielonego. Marcin Staniszewski – prezes zarządu TAURON Ciepło zwrócił uwagę na wyzwania związane z dostępem do biomasy, konieczność określenia jasnej strategii i troskę o stabilność legislacyjną oraz rozwiązanie problemu niedoboru wykwalifikowanych kadr.
W trakcie panelu Arkadiusz Kosiel – prezes zarządu Fortum Silesia wskazał na konieczność przemyślanej i kosztownej transformacji, wykorzystanie biomasy, pomp ciepła i kotłów elektrodowych oraz potrzebę wsparcia finansowego i regulacyjnego. Prezes zarządu ORLEN Termika – Andrzej Gajewski zwrócił uwagę na presję społeczną i regulacyjną w kontekście koniecznej redukcji emisji, znaczenie inwestycji w akumulatory ciepła i kogenerację, a także problemy administracyjne i legislacyjne opóźniające inwestycje. Anna Kędziora-Szwagrzak – prezes zarządu, dyrektor generalna Veolia Energia Łódź podkreśliła potrzebę wsparcia dla technologii przejściowych, jak również utrzymania stabilności regulacyjnej i finansowej oraz konieczność rozwoju hybrydowych i lokalnych rozwiązań ciepłowniczych.
II panel | Kierunki transformacji systemów ciepłowniczych – sector coupling, technologie i innowacje
W popołudniowej sesji Kongresu Ciepłownictwa odbyły się dwa panele dyskusyjne, które zgromadziły ekspertów, przedstawicieli administracji rządowej oraz spółek ciepłowniczych. Tematyka drugiego panelu koncentrowała się na współpracy sektora ciepłowniczego z Krajowym Systemem Elektroenergetycznym (KSE), wyzwaniach transformacji energetycznej, finansowaniu inwestycji oraz roli magazynów ciepła w przyszłości sektora.
Dr Artur Kopijkowski-Gożuch – dyrektor Narodowego Centrum Analiz Energetycznych, Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. podkreślił, że sektor energetyczny i ciepłowniczy coraz bardziej się integrują, a w perspektywie 5-10 lat można spodziewać się powstania jednego, połączonego sektora energii. Zwrócił uwagę na tzw. „trójkąt” wyzwań: koszty, bezpieczeństwo i środowisko, które często stoją w sprzeczności i wymagają poszukiwania kompromisów. Ekspert wskazał na rosnącą nadwyżkę mocy odnawialnych (OZE) w systemie elektroenergetycznym. Mimo to pojawiają się niedobory mocy, które będą narastać, co stawia wyzwania dotyczące elastyczności systemu i roli ciepłownictwa w stabilizacji rynku energii.
Łukasz Beresiński – dyrektor Departamentu Analiz Branżowych w Banku Gospodarstwa Krajowego, przedstawił perspektywę banku, który koncentruje się na wspieraniu zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego. Transformacja ciepłownictwa wpisuje się w tę misję, zwłaszcza ze względu na jej duży wpływ społeczny. BGK przygotował strategię na najbliższe pięć lat, w której finansowanie ciepłownictwa jest jednym z kluczowych elementów planu przyjętego przez bank. Łukasz Beresiński zwrócił uwagę na wyzwania finansowe mniejszych systemów ciepłowniczych, które często mają ograniczone możliwości inwestycyjne i problemy z wkładem własnym.
Dorota Jeziorowska – dyrektor Biura Obsługi Pełnomocnika Rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej w Ministerstwie Przemysłu podkreśliła, że ciepłownictwo systemowe jest kluczowym elementem bezpieczeństwa energetycznego kraju. Współpraca między systemem elektroenergetycznym a ciepłowniczym jest dwukierunkowa – nie chodzi tylko o elektryfikację ciepłownictwa, ale także o rolę jednostek kogeneracji, które wspierają stabilność systemu. Dorota Jeziorowska zwróciła uwagę na planowaną rewizję dyrektyw unijnych EED i RED, która może wpłynąć na przedłużenie wykorzystania wysokosprawnej kogeneracji po 2040 roku, co jest istotne dla bezpieczeństwa i celów klimatycznych.
Marcin Moskwa – prezes zarządu ENEA Ciepło, wskazał na kluczową rolę biomasy jako lokalnego, stabilnego i stosunkowo taniego źródła energii cieplnej. Biomasa jest ważna ze względu na bezpieczeństwo dostaw i akceptowalność cenową dla odbiorców. Podkreślił, że firma inwestuje w odzysk ciepła i rozwija technologie Power to Heat, w tym kotły elektrodowe oraz akumulatory ciepła, które pozwalają na efektywne wykorzystanie nadwyżek energii elektrycznej z OZE.
Mariusz Michałek – wiceprezes zarządu PGE Energia Ciepła, potwierdził, że kotły elektrodowe, działające w Gdańsku i innych miastach, spełniają swoje zadanie jako uzupełnienie systemu, pozwalając na redukcję emisji CO2. Firma planuje dalsze inwestycje w kotły elektrodowe oraz rozwój wielkoskalowych pomp ciepła, choć podkreślił ograniczenia tych technologii i konieczność utrzymania kogeneracji gazowej jako paliwa przejściowego. Prezes Michałek zwrócił uwagę na różnorodność systemów ciepłowniczych i potrzebę indywidualnego podejścia do każdego z nich, uwzględniając lokalne warunki, dostęp do paliw i infrastrukturę.
III panel | Otoczenie regulacyjne a realizacja inwestycji – wyzwania i rozwiązania
Ostatni panel dotyczył strategicznych dokumentów, regulacji taryfowych, integracji sektorów oraz wyzwaniach inwestycyjnych.
Monika Gawlik – dyrektor Departamentu Spółek Paliwowo-Energetycznych, Ministerstwo Aktywów Państwowych podkreśliła, że choć polityka energetyczna formalnie należy do kompetencji Ministerstwa Klimatu i Środowiska, MAP aktywnie współpracuje z tym resortem oraz nadzorowanymi spółkami energetycznymi. Zwróciła uwagę, że obecne dokumenty strategiczne często nie nadążają za dynamicznymi zmianami rynkowymi, takimi jak pandemia COVID-19 czy wojna na Ukrainie, które znacząco wpłynęły na rynek surowców i energetykę. Ministerstwo Aktywów Państwowych uczestniczy w konsultacjach legislacyjnych, jednak proces tworzenia i aktualizacji polityki energetycznej jest złożony i czasochłonny.
Anna Mielcarek – dyrektor Departamentu Rynków Energii Elektrycznej i Ciepła w Urzędzie Regulacji Energetyki wskazała, że integracja sektora elektroenergetycznego z ciepłowniczym jest konieczna. Zwróciła uwagę na wyzwania związane z przyłączaniem nowych odbiorców oraz konieczność optymalnego planowania inwestycji, aby uniknąć nadmiernych kosztów taryfowych, które obciążają odbiorców końcowych.
Prof. Michał Domagała – przewodniczący Rady Nadzorczej, PGE Polskiej Grupy Energetycznej S.A. podkreślił, że stabilność i przewidywalność otoczenia regulacyjnego są kluczowe dla podejmowania decyzji inwestycyjnych. Mówił o potrzebie zwiększenia elastyczności systemu prawnego, który powinien szybko reagować na zmiany technologiczne i rynkowe, takie jak rozwój magazynów energii czy współpraca systemów ciepłowniczych z elektroenergetycznymi. Jednocześnie podkreślił, że spółki energetyczne same aktywnie tworzą i aktualizują swoje strategie, dostosowując się do zmieniających się warunków rynkowych.
Jakub Patalas – prezes zarządu, dyrektor generalny Veolia Energia Poznań wskazał, że choć spółki radzą sobie z wyzwaniami, to jednak sektor potrzebuje jasnej i spójnej strategii energetycznej, która zmniejszyłaby niepewność i ryzyko inwestycyjne. Zwrócił uwagę na konieczność neutralności technologicznej w strategiach oraz na problemy związane z systemem taryfowym, który wymaga uproszczenia i digitalizacji. Postulował wprowadzenie premii za efektywność oraz lepsze wsparcie dla technologii takich jak pompy ciepła, które obecnie nie są odpowiednio uwzględniane w systemie taryfowym.
Ewelina Stępczyk – wiceprezes zarządu, TAURON Ciepło wskazała, że spółki budują swoje strategie w oparciu o definicję efektywnego systemu ciepłowniczego, która obecnie mocno opiera się na biomasie. Zwróciła uwagę na potrzebę stabilizacji polityki dotyczącej biomasy oraz na potencjał technologii Power to Heat, które mogą obniżyć koszty ciepła, pod warunkiem jasnych regulacji i redukcji opłat dystrybucyjnych.
Arkadiusz Kosiel z Fortum Silesia zwrócił uwagę na potrzebę aktualizacji stref klimatycznych, które obecnie bazują na danych sprzed kilkudziesięciu lat, co wpływa na planowanie mocy wytwórczych. Podkreślił znaczenie ciepła odpadowego i biometanu jako kluczowych elementów transformacji oraz konieczność jasnego uregulowania statusu technologii takich jak pompy ciepła i kogeneracja.
Podsumowanie Kongresu | Stanowisko PTEC
Wiceprezes zarządu PTEC, Marcin Laskowski, podsumowując kongres, zaznaczył, że integracja sektora elektroenergetycznego i ciepłowniczego (tzw. sektor coupling) jest kluczowym kierunkiem transformacji polskiej energetyki, zwłaszcza w kontekście unijnego pakietu Fit for 55. PTEC wskazało pięć głównych postulatów:
- dywersyfikacja źródeł wytwarzania i stosowanych paliw – w tym inwestycje w kogenerację gazową, jednostki OZE wykorzystujące do procesu produkcji energię elektryczną czy biomasę,
- modernizacja zasobu sieci ciepłowniczych umożliwiająca stopniowe zwiększanie udziału źródeł niskotemperaturowych,
- stworzenie odpowiednich ram regulacyjnych i finansowych, które pozwolą na rozwój nowych modeli biznesowych i inwestycji w technologie nisko- i zeroemisyjne,
- ścisła współpraca pomiędzy wytwórcami ciepła, operatorami systemów ciepłowniczych, odbiorcami, a także administracją rządową i samorządową,
- uznanie roli ciepłownictwa systemowego jako strategicznego partnera w procesie transformacji energetycznej kraju.
Tegoroczny VI Kongres Ciepłownictwa ukazał złożoność wyzwań regulacyjnych i inwestycyjnych, przed którymi stoi polski sektor energetyczny i branża ciepłownicza. Kluczowe kwestie to potrzeba aktualizacji polityki energetycznej, uproszczenie procedur administracyjnych, modernizacja systemu taryfowego oraz większa integracja elektroenergetyki i ciepłownictwa. Edukacja społeczeństwa i transparentna komunikacja celów transformacji są niezbędne dla akceptacji społecznej i efektywnej realizacji inwestycji. Branża wyraża gotowość do dialogu i współpracy z administracją, co jest fundamentem skutecznej transformacji energetycznej Polski w nadchodzących latach.
Transformacja ciepłownictwa jest procesem złożonym, kosztownym, ale niezbędnym dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju Polski. Kongres stanowi ważną platformę wymiany wiedzy i doświadczeń, która wspiera podejmowanie świadomych decyzji na rzecz przyszłości sektora.
